تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
الدرس الخامس : درس پنجم
مُشاهدُ من الحیاة البسیطة : جلوه هایی از ساده زیستی
كلمه ها و تركیب های تازه
اثَر : ترجیح داد
كسری : لقب پادشاهان ساسانی
الأرخصْ : ارزان تر
الْكُمّ : آستین
الْالبسته : جمع لباس ، جامه
السابقون : جمع سابق ، پیشتاز
الامارة : فرمان دهنده
الشفیق : مهربان
البدیع : عالی، زیبا
قَسمَ : قسمت كرد
البزّاز : لباس فروش
اللاّحِقُونَ : جمع لاحق
البُكاء : گریه
الناصح : نصیحت كننده
الْنباتْ : جمع بنت ، دفتر
غَسَل : شست
تروّحَ : خود را خنك كرد
الْقمیص : پیراهن
جفّف : خشك كرد
الشّباب : جوانی
الحبْل :طناب
صوّر : ترسیم كرد
الحّر :گرما
واحُزناه : چه اندوهی
الخَضراء : سبز
هكذا :این چنین
الدقائق : دقیقه
الرّغباتْ : جمع
الرّغبه : شور
السّندس : نوعی پارچه ابریشمی
قواعد درس پنجم :
سایر انواع مشتق :
1. اسم فاعل
2. اسم مفعول (توضیح داده شد)
3 - اسم زمان : اسمی است كه بر زمان وقوع فعل دلالت می كند.
4 – اسم مكان : اسمی است كه بر مكان وقوع فعل دلالت می كند
اسم زمان و مكان هر دو بر یك وزن می آید. اسم مكان و اسم زمان بر وزن مَفْعَلْ و مَفْعِلْ می آید مانند :
اسم زمان : مَغْرِبْ ، مَشْرِقْ، مَبْدأ
اسم مكان : مَسْجِدْ، مَطْبَخْ ، مسْكَن
5 – صفت مشبهه : بر دارنده صفتی نسبتاً پایدار دلالت می كند و مانند صفت مطلق یا ساده فارسی است. مهمترین وزن های صفت مشبهه عبارتند از :
فعیل : فَعِل ، فَعْل، فَعْلانِ
شریف، كَسَلِ ، صَعْب ، عطشان
6 – اسم مبالغه : بر زیاد بودن یك صفت در انسان یا بسیار پرداختن بدان دلالت می كند مهمترین وزنهای اسم مبالغه عبارتند از :
فعّال، صیّار، غفّار
فعّالة ، علّامة ، أمارة
7- اسم تفضیل : اسمی است كه نمایانگر كمتر یا زیادتر بودن صفتی در فردی یا شیئی نسبت به دیگری است . اسم تفضیل در زبان عربی معمولاً بر وزن اَفْعَلْ است. این وزن در جمله هم برای مذكر و هم برای مؤنث بكار می رود.
حسینٌٍ اكرمُ من رحیمٍ
مریمٌ اَكْرمُ مِنْ فاطمة
اما وزن فُعْلی فقط برای مؤنث بكار می رود مانند :
حُسْنی ، كُبْری، عُظْمی
ویژگیهای فردی - نقش آن در جمله
بررسی ویژه گیهای فردی هر كلمه بدون در نظر گرفتن موقعیت آن در جمله در زبان فارسی تجزیه نام دارد
و در عربی التحلیل الصرّفی
بررسی نقش هر كلمه با توجه به موقعیت آن در جمله در زبان فارسی تركیب نام دارد و در عربی الاعراب سپس بنابراین باید برای هر كدام از اقسام كلمه در الاعراب و التحلیل الصرفی موارد زیر را باید تشخیص دهیم.
اسم : مفرد یا مثنی یا جمع ( عدد) – مذكر یا مؤنث جنس – مشتق یا جامد – و نقش اعراب آن در جمله (فاعل، مفعول ، مبتدا….)
فعل : ماضی یا مضارع یا امر، صیغه (غائب ، مخاطب، متكلم ) مجرد یا مزید …….نقش آن در جمله و
اشاره به فاعل آن
حرف : نوع آن و ….
تجزیه و تركیب به ما كمك می كند كه :
1. هر یك از كلمات را درست بشناسیم
2. موقعیت هر كلمه را در جمله تشخیص دهیم
3. مفهوم جمله را درست درك كنیم
تمرینات درس 5 :
تمرین اول :
1 – در آیات و عبارت های زیر اسم های مشتق به شكل متضاد به كار رفته، آنها را با ذكر نوع مشتق داخل بنویسید.
1. ( و ما ارْسَلْناك الاَ ……….بشراً و نذیراً )
بشیر:صفت مشبهه
نذیر:صفت مشبهه
2. (هو الذی خلَقَكُم فمنكم كافرٌ و منْكُم مؤمنٌ)
كافر:اسم فاعل
مومن:اسم فاعل
3. لَوْ عَلِمَ النّاقِصُ بنقصه لكانَ كاملاً
ناقص:اسم فاعل
كامل:اسم فاعل
2 – عیّن نوع المشتق الذی اُشیرالیه بخط و اكْتُبُهُ فی الجدول : نوع مشتقی را كه با خط مشخص شده معین كن و آزاد در جدول بنویس.
1. (انّ النّفسَ لامارةٌ بالسوء ) همانا نفس فرمان دهنده به بدی است
2. لقَدَ خلقنا الانسانَ فی اَحْسَن تقویم ) انسان را به نیكوترین صورت آفریدیم
3 ( …. رحمةٌ الله و بركاتُهُ علیكم اهل البیت .« انّهُ حمید مجید » رحمت و بركت خدا بر شما اهل بیت باد، همانا او ستوده ی سرافراز است .
4 – و لله المشرقُ و الْمغربُ . و مشرق و مغرب از آن خداست
امارة --> اسم مبالغه-->بسیار امركننده
احْسنْ -->اسم تفضیل--> نیكوترین
حمید -->صفت مشبهه--> ستوده
مجید -->صفت مشبهه--> سرافراز
المشرق -->اسم مكان--> مشرق(خاور)
مغرب -->اسم مكان--> مغرب (باختر)
3 – متن زیر را بخوانید و ترجمه كنید و نوع مشتق كلماتی را كه زیر آنها خط كشیده شده، مشخص كنید.
قالَتِ الفراشةُ الصّغیرةُ للطبیعة : پروانه كوچك به طبیعت گفت
للوردة الحمراء رائحةً طیبة …… : گلسرخ بوی خوشی دارد………
للشّجرة الخضراء اوراق لطیفةًٌ ….. : درخت سبز برگ های لطیفی دارد………
للشّمسِ فی الصّباح طلعةُ جمیلة ...... : خورشید در صبح سیمای زیبایی دارد.....
بِلْبلِ صوتٌ عذْبٌ بدیع ........ : بلبل صدای دلنشین و عالی دارد
للنّهر میاهٌ صافیة و صوتٌ رنّان ......... : رود آب هایی زلال و صدای طنین اندازی دارد
فماذا نزَكْتِ ایّتها الطبیعة للفراشة ٍ ، أنْتبكَ الصّغیرة ؟ :
پس ای طبیعت به پروانه دختر كوچكت چه داده ای ؟
فقالت ایّها الطبیعةٌ ..... : پس مادرس طبیعت گفت :
«للفراشةُ الصّغیرة الحُسنْ و الجمال، ألا تَقْتغین بهذالنصیب؟!» : پروانه كوچك زیبایی و جمال دارد. آیا به این قسمت قانع نیستی
الصغیرة، لطیفة ، جمیلة ، بدیع ، صفت مشبهه، رنّان، اسم مبالغه
4 – عیّن الصحیح فی التحلیل الصرفی للكلمات التی تحتها خطُّ
در تجزیه كلماتی كه با خط مشخص شده اند صحیح را معین كن
رزق اللهٌ ولداً صالحاً . خدا به او فرزند صالحی عطا كرد
رَزَقَ :
الف – فعل ماضی ، للغائبه، مزید ثلاثی
ب – فعل ماضٍ ، للغائب، مجرد ثلاثی
ج – فعل مضارع ، للمخاطب ، مزید ثلاثی
صالح :
الف – اسم ، مفرد ، مذكر ، مشتق (اسم مفعول)
ب – اسم ، مفرد ، مذكر ، مشتق ( اسم فاعل)
ج – اسم ، مثنی ، مؤنث ، مشتق (اسم مكان)
پرتوهای قرآنی :
الف – در متن درس با كلمه های (اَعْلَمْ) آشنا شدید. اكنون دیگر مشتقات از این ریشه را در آیات زیر مشخص كنید و نوع و ترجمه آن را بنویسید
1 – انّ اللهَ عالمُ غیبِ السّماوات و الارضِ
همانا خدا دانای غیب آسمانها و زمین است
عالم:دانا
2 – انّك اَنْتَ علاّم ُ الغیوب
همانا تو خود كاملاً دانای غیب ها هستی
علام:بسیار دانا
3 – والّذین فی اموالهم حق معلوم للسائل و المحروم
و كسانی كه در مالهایشان برای گدا و محروم حق معینی وجود دارد
معلوم:معین
ب – پس از خواندن آیات زیر به سؤالات پاسخ دهید
و اتخذَ اللهُ ابراهیم َ خلیلاَ
و هُوَ اللطیفُ الخبیر
معنی كلمه های خط كشیده شده به ترتیب كدام است؟
خلیل :
دوست بودن
دوست
دوستی انتخاب می كند
لطیف :
مهربانی كرد
مهربانی
مهربان
خبیر :
آگاه
آگاه كردن
آگاه تر
تست های كنكوری درس 5 :
1 – ترجمه ی كدام گزینه صحیح نیست؟
الف)هُوََ یتَرّوحُ بكُمِّهِ : او آستینش را خشك می كند
ب) هلْ عنْدِكَ قمیصٌ لی ؟ آیا پیراهنی برای من داری ؟
ج) هُوَ یفرِحُ زیارة بنتة فاطمة ؟ او با دیدار دخترش فاطمه خوشحال می شود
د) و لله المشرقُِ و المغربُ : مشرق و مغرب از آن خداست
2 – ترجمه كدام گزینه صحیح نیست؟
الف) الالبسة : ظرف ها
ب) رنّان : طنین انداز
ج) البدیع :نو
د) شَطَرَب : احساس كرد
3 – ترجمه كدام گزینه صحیح نیست؟
الف) طلعة :سیما
ب) غَسَلَ :بهشت
ج) علِمَ ب : پی برد
د ) هكذا :بنابراین
4 – كدام گزینه صفت مشبهه است ؟
الف)مُرسلین
ب) مشرق
ج) بشیر
د) رنّان
5 – كدام گزینه اسم زمان است؟
الف) عظمة
ب) مَغرِب
ج) الحاكم
د ) عطّار
6 – كدام گزینه اسم مكان است؟
الف)مطْبخ
ب) غَضبان
ج) امّارة
د) لاحِقُون
7- كدام گزینه اسم مبالغه است؟
الف) اَحْسَنْ
ب) ناصحین
ج) كذّاب
د) مشرِق
8- كدام گزینه اسم تفضیل است؟
الف) اعظم
ب) صغیر
ج) معبد
د) مجروح
9- كدام گزینه ترجمه صحیح (لطیف) است؟
الف) مهربانی
ب) مهربان
ج) مهربانی كرد
د) محبت
10 – كدام گزینه ترجمه صحیح (اَفْضَل انسانٍ) است.
الف) انسان برتر
ب) انسان فاضل
ج) فضیلت انسان
د) برترین انسان
11 – كدام گزینه در مورد تجزیه ( تعلّموا) در جمله (تعلّموا القرآن فانّهُ احسنُ الحدیث) صحیح نیست؟
الف) فعل امر، ثلاثی مزید
ب) برای جمع مذكر مخاطب
ج) از باب تفعّل
د) فعل ماضی از باب تفعیل
12 – كدام گزینه در مورد تركیب (الطّالبُ) در جله ( نجَحَ الطّالبُ) صحیح است.
الف) مبتدا و مرفوع
ب) فاعل و مرفوع
ج) خبر و مرفوع
د) مفعول به و منصوب
13 – كدام گزینه در مورد تركیب ( ربیعُ) در جمله (القرآن ُ ربیع القلوب) صحیح است.
الف) مبتدا و خبر
ب) فاعل و مرفوع
ج) خبر و مرفوع
د) جار و مجرور
14 – كدام گزینه در مورد تركیب (بزیارة) در جمله (هوَ یفرحُ بزیارةٍ بنْتةِ فاطمة ) صحیح است؟
الف) مفعول به و منصوب
ب) فاعل و مرفوع
ج) جار و مجرور
د) مبتدا و مرفوع
سؤالات امتحانات نوبت اول
نمونه شماره 2 : (بدون پاسخ)
1 – ترجم بالفارسیة
الف) هَبْ لی حُكْماً و الْحِقْنی بالصّالحین
ب) نَحْنُ اجْتَمَعْنا هُنا لكتریم تلمیذ مثالیّ
ج) انّ عاقبتَ فانتَ المُنصف
د) لماذا لا تبادرون ببناء المستشفی
2 – اكمل الفراغ مناسباً للضمیر
| مضارع(كرم) | هم | هن | هما | باب | انتما | انتن | انتم |
| افعال |
3 – ترجم الكلمات التالیة
بالعربیة:
آستین:
گوارا باد :
بالفارسیه :
المألوفة :
لا تجزعی :
4 – اكمل الجدول التالی :
| ماضی | ماضی منفی | مضارع | مضارع منفی | نهی |
| تَصرُخینَ |
تَصرُخینَ
5 – عیّن اعراب الكلمات التی اشیر الیها بخطٍ
الف) شربَ الطفّل الماء
ب) العلمُ مفیدٌ
6 – وزن كلمات روبرو را بنویسید :
انتظار
مفْتاح
7 – پاسخ كوتاه بدهید :
الف) فعل تَضارَبَ ماضی است یا مضارع ؟
ب) باب تفعیل چند حرف زائد دارد؟
ج) ملاك تشخیص مجرد یا مزید بودن فعل كدام صیغه است؟
د) همزه فعل امردر باب افعال چه حركتی دارد؟
8 – كلمات زیر از چه باب هایی هستند؟
یَسْتضعفُونُ
جاهدی
تبسّم
یتعارضُ
9 – اسم فاعل و اسم مفعول بسازید
ثلاثی مزید (اعْتَمَد)
اسم فاعل:
اسم مفعول:
ثلاثی مجرد (كَتَبَ)
اسم فاعل:
اسم مفعول:
10 – عیّن نوع المشتق:
بدیع :
منجمد:
افْضلْ:
رنّان:
11 – در جمله «انتما تشكرون ربكما» ضمیرهای زیر را مشخص كنید:
الف) ضمیر متصل فاعلی
ب) ضمیر متصل به هر سه قسم كلمه:
ضمیر منفصل :
12 – در جمله زیر به جای هُوَ، أنتَ قرار دهید و جمله را بازنویسی كنید و تغییرات لازم را بدهید.
هُوَ یَشكُرُ ربّهُ
13 – عیّن الصحیح فی التحلیل الصرفی الكلمات الّتی تحتها خطّ
قالت الفراسةُ الصغیرة للطبیعة
قالت :
الف) ماضٍ ، للغائب، مجرد، ثلاثی
ب) فعل مضارع ، للمخاطبة ، مزید ثلاثی
ج) فعل ماضٍ ، للغائبة ، مجرد ثلاثی
الصغیرةُ : الف) اسم، مثنی ، مؤنث ، مشتق
ب) اسم مفرد، مذكر ، جامد
ج) اسم ، مفرد ، مؤنث ( صفت مشبهه)
14 – ترجمه آیات زیر را كامل كنید :
الف) یا ایّهاالناسُ اعْبدوا ربكّم و لذی خلَقَكُمْ
ای مردم ، پروردگار ........را كه ........را آفریده است پرستش كنید
ب) یا ایّها المدثّر فاَنذر و ربَكَّ فكبّر
ای جامه در سر كشیده، ، برخیز و بیم ده و پروردگارت را .......
ج) و یَخْرُجُ مِنْهُما اللؤلؤ المرجانُ
از هر دو دریا مروارید مرجان ..............
15 – اُكتب الكلمات التالیة مع ضمیر « الیاء»
أَمرَ
مدرسة
ادامه مطلب
